imię i nazwisko

e-mail

treść zapytania

Śladami śląskiej historii dotrzesz do Sztygarki…

Szyb Prezydent nieczynny do odwołania z przyczyn technicznych. 

Za utrudnienia przepraszamy. 

Szlak Zabytków Techniki to tematyczny szlak turystyczny obejmujący najbardziej wartościowe obiekty związane z dziedzictwem przemysłowym województwa śląskiego. Na trasie tej znajduje się również Sztygarka. Żelbetowa wieża szybu Prezydent oraz kompleks naszych zabudowań otrzymały certyfikat Szlaku Zabytków Techniki. Zostaliśmy docenieni i dostaliśmy się do wąskiego grona zabytków miejskich. Fakt ten uatrakcyjnia pobyt w Sztygarce oraz sprawia, że przyciąga ona dziesiątki gości.

Wieża Szybu Prezydent
Wieża wyciągowa szybu ,,Prezydent” dawnej kopalni węgla kamiennego Przy granicy Chorzowa Starego i byłej Królewskiej Huty, na terenie pomiędzy ulicami Piotra Skargi i Tadeusza Kościuszki zlokalizowana jest wieża wyciągowa dawnego szybu ,,Prezydent” nieistniejącej już kopalni. Jest ona fragmentem jednej z najstarszych i najdłużej ,,fedrujących” kopalń górnośląskich, najcenniejszym reliktem górnictwa węglowego w Chorzowie.

Wieża wyciągowa, służąca do podnoszenia węgla za pomocą dwóch zbiorników wypróżnianych spodem, została wybudowana w 1933 r. według projektu inż. Ryszarda Heilemana z Katowic, który wykorzystał francuskie wzory technologiczne. Jej budowa finansowana była przez kapitał polsko-francuskiej spółki ,,Skarboferm”. Początkowo szyb nosił imię ,,Wielki Jacek”, od 1937 r. – ,,Prezydent” na cześć Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, związanego w tamtych latach z Chorzowem. Wieża typu zastrzałowego, o wyjątkowej, żelbetowej konstrukcji i wysokości 42 m – jako jedna z najnowocześniejszych wówczas w Europie – posiada dwa koła linowe o średnicy 5,5 m ustawione równolegle obok siebie. Wraz z urządzeniami towarzyszącymi, w tym skipem o pojemności 10 ton, była w stanie wydobyć na powierzchnię ponad 320 ton węgla na godzinę! Obok wieży znajdowały się budynki maszyny wyciągowej i sortowni (rozebrane w 1996 r.).

Zespół zabudowy dawnej kopalni „Król” (w obrębie dawnego Pola Wschodniego historycznej kopalni „Königsgrube”).

Dzieje kopalni sięgają 1791 r., kiedy to pod nazwą ,,Prinz Carl zu Hessen” rozpoczęła wydobycie w rejonie dzisiejszej stacji kolejowej Chorzów Miasto. Powstała z inicjatywy hrabiego Friedricha Wilhelma von Redena, od 1800 r. pod nazwą ,,Königsgrube” (Król). Kopalnia ta szybko się rozrastała i z czasem podzielona została na cztery pola wydobywcze: zachodnie (1860 – św. Barbara, z szybem przy obecnej ul. Lompy), wschodnie (1864 – św. Jacek, potem ,,Prezydent”), południowe (1869 – Król Piast, ul. Bałtycka) i północne (1898 – Wyzwolenie, ul. Bytomska) – nazwy polskie od 1922 r. Już w pierwszym okresie swego istnienia należała do największych i najlepiej wyposażonych kopalń na Górnym Śląsku. W 1873 r. roczne wydobycie kopalni ,,Król” po raz pierwszy przekroczyło milion ton węgla. W latach 30. XX w. kopalnię podzielono na dwie: ,,Prezydent Mościcki” (pola wsch. i płd.) i ,,Barbara-Wyzwolenie” (pola płn. i zach.). W 1870 r. powstała kopalnia ,,Gräffin Laura” (od 1936 r. ,,Chorzów”) w Chorzowie Starym. W 1970 r. kopalnie „Barbara- Wyzwolenie” i „Chorzów” połączono w jedną o nazwie ,,Barbara-Chorzów, zaś kopalnię ,,Prezydent” włączono jako rejon do kopalni ,,Polska” w Świętochłowicach.

Koniec eksploatacji tej pierwszej nastąpił w 1993 r., a tej drugiej – w 1995 r.

Oprócz wieży wyciągowej szybu „Prezydent” na zespół historycznej  zabudowy kopalnianej składają się następujące, oznakowane obiekty:
– historyczna brama wjazdowa od strony ul. T. Kościuszki wraz z ogrodzeniem,
– dawny budynek zakładowej straży pożarnej,
– dawny budynek mieszkalny sztygarów,
– budynek dawnego kasyna,
– budynek dawnej skraplarni powietrza, (powyższe obiekty stanowią części kompleksu „Sztygarka” i można je zwiedzać) oraz:
– budynek dawnego magazynu,
– budynek dawnej łaźni,
– budynek dawnej maszynowni szybu „Erbreich II”,
– budynek dawnego nadszybia szybu „Erbreich I” później „Wojciech”,
– budynek dawnej maszynowni szybu „Erbreich I” później „Wojciech”,
– dawny budynek biurowy z łaźniami dla urzędników. Tekst: Roman Liczba, Henryk Mercik.

WAŻNE INFORMACJE
Zarządca:
– zabytkową wieżą wyciągową dawnego szybu „Prezydent” zarządza Stowarzyszenie SZTYG.art z siedzibą w Chorzowie, przy ul. Piotra Skargi 34D. Obiekt stanowi własność Miasta Chorzów.
Recepcja: – zlokalizowana w budynku „Sztygarki” przy ul. Piotra Skargi 34D
czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 21.00
– tel.: 32 241 59 92
– internet: www.sztygarka.pl
Możliwość oglądania wieży oraz zwiedzania terenu dawnej kopalni:
– wejście od strony ul. Piotra Skargi- całodobowo
– wejście bramą od strony ul. Tadeusza Kościuszki – w okresie letnim otwarte w godzinach 6.00- 22.00 – w okresie zimowym w godzinach 6.00- 21.00.
Po zmierzchu wieża jest iluminowana.
Ceny:
– zwiedzanie Kompleksu Sztygarka i Szybu Prezydent jest bezpłatne
Dzieci:
– dzieci mogą zwiedzać teren dawnej kopalni, a w Restauracji Prezydent i w Kawiarni Pod Wieżą dzieci znajdą kącik zabaw oraz specjalną ofertę

Niepełnosprawni i osoby starsze:
– dojazd na teren Kompleksu od strony ulicy Piotra Skargi do parkingu za budynkiem Galerii Straż Pożarna
– stamtąd można przejechać wózkiem lub przejść pod wieżę utwardzoną drogą

Toalety:
Zlokalizowane w budynku „Sztygarki”, bezpłatne.
Parkingi:
– zlokalizowane obok Restauracji Prezydent, Kawiarni Pod Wieżą oraz za budynkiem Galerii Straż Pożarna.
– istnieje możliwość pozostawienia samochodu przed brama od strony ul. Tadeusza Kościuszki.
Inne, przydatne informacje:
– na terenie Kompleksu istnieje możliwość noclegu.
– istnieje możliwość przechowania bagażu- informacje w recepcji.
Warto zobaczyć przy okazji:
Drewniany kościół p. w. św. Wawrzyńca – ul. Lwowska/ Konopnickiej wybudowany w 1599 r. w Knurowie w stylu późnogotyckim przeniesiony do Chorzowa w latach 1935 – 1938 wystrój wnętrza w stylu barokowymczas dojścia spod wieży: ok. 10 min, istnieje możliwość zwiedzania.
Schron dowodzenia – ul. Parkowa ( na terenie Parku na Górze Redena). Schron mający pełnić funkcję centrum dowodzenia odcinka chorzowskiego Obszaru Warownego„Śląsk” w 1939 r.
wybudowany w 1938 r.podziemny, dwukondygnacyjny obiekt fortyfikacyjnyczas dojścia spod wieży: ok. 10 min, zwiedzanie od 2011 r.
Park na Górze Redena – pomiędzy ulicami Parkową, Lwowską i Mościckiegozałożony w 1874 r.
na powierzchni 1 harozbudowany w okresie późniejszym w 1913 r. zbudowano hotel z restauracją czas dojścia spod wieży: ok. 10 min

 

Kompleks Sztygarka wraz z Wieżą Wyciągową Szybu Prezydent przynależą do Szlaku Zabytków Techniki od 2009 r.

Zwiedzanie z przewodnikiem i rezerwacje: tel. 32 / 249 59 92

Godziny otwarcia
Szyb Prezydent: od 8.00 do zmierzchu, przy sprzyjających warunkach atmosferycznych